Tính cách của chó nhà bạn cùng với mục tiêu mà chúng tôi đề ra nhằm huấn luyện và cải thiện hành vi của chúng sẽ quyết định các phương pháp và quá trình huấn luyện. Trong các trường hợp cải thiện hành vi cho chó, chúng tôi thường bắt đầu tìm hiểu về mối quan hệ giữa chó và chủ, đây thường là khởi nguồn của các hành vi không mong muốn. Mối quan hệ không đúng giữa chó và chủ sẽ góp phần tạo ra sự mất cân bằng trong quan hệ chó-chủ và gây ra sung đột cũng như sự bối rối trong chó chúng ta.
HUẤN LUYỆN THEO PHƯƠNG PHÁP THƯỞNG PHẠT
Chó, cũng giống như con người và các giống loài khác trên Trái Đất, học được những hành vi đúng và sai từ việc trải qua những hậu quả đi đôi với những hành vi đó. Khi chúng ta dạy chó hoặc sửa đổi hành vi, chúng ta sử dụng các nguyên lý của nguyên tắc thưởng phạt. Có 4 phần của phương pháp huấn luyện theo nguyên tắc thưởng phạt được sử dụng trong tự nhiên cho tất cả sự sống trên hành tinh. Nếu không có cả 4 phần này thì không con vật nào có thể tồn tại được. Nếu con người có thể loại bỏ một cách kỳ diệu bất kỳ một trong 4 phần này khỏi tự nhiên, cuộc sống sẽ ngay lập tức rơi vào hỗn loạn và rất nhanh chóng bị hủy diệt.
Bốn phần của sự huấn luyện hành vi theo phương pháp thưởng phạt:
- Củng cố Tích cực (R +) – Cho chó một thứ gì đó để khuyến khích một hành vi được lặp lại, chẳng hạn như khen ngợi, đồ ăn, đồ chơi, chơi đùa. Bất cứ điều gì mà chó của bạn coi là một trải nghiệm tích cực hoặc thú vị.
- Tăng cường Tiêu cực (R-) – Lấy đi thứ gì đó từ chó của bạn để khuyến khích sự thay đổi hành vi xấu. Ví dụ, chúng ta có thể tháo bỏ dây xích cho chó khi luyện tập một hành vi (chẳng hạn như ngồi), vì đây là một vật gây áp lực cho chúng. Yếu tố củng cố / phần thưởng cho một hành vi đúng là loại bỏ sự khó chịu.
- Hình phạt Tích cực (P +) – Đưa ra một điều gì đó mà chó của bạn cảm thấy khó chịu khi chúng thực hiện một hành vi sai để ngăn hành vi đó lặp lại. Ví dụ: mỗi khi chú chó thực hiện một hành vi sai/không đúng, chúng tôi có thể điều chỉnh lại dây xích.
- Hình phạt tiêu cực (P-) – Lấy đi thứ gì đó mà chú chó mong muốn để ngăn cản sự lặp lại hành vi này, ví dụ như loại không chú ý đến chúng khi chúng đang đòi hỏi sự chú ý của ta.
Sự ưu tiên của tôi (và của tất cả những người huấn luyện với quan đểm huấn cân bằng) là sử dụng cả 4 phần của phương pháp huấn luyện thưởng phạt, khi cần thiết. Phần lớn huấn luyện kết hợp với củng cố tích cực sẽ giúp chúng ta thường dạy chó những hành vi tốt. Bạn không thể khuyến khích một hành vi mình mong muốn trừ khi chú chó nếu nó không hiểu được kết quả dễ chịu hoặc khó chịu của hành vi đó.
Hiểu về sự trừng phạt
Nhiều người lầm tưởng việc trừng phạt giống như việc chọc giận một con chó và do đó là hành hạ. Suy nghĩ này không đúng sự thật vì sự tức giận không bao giờ được đưa vào mối quan hệ của bạn với chú chó hoặc đưa vào quá trình huấn luyện. Thuật ngữ trừng phạt đơn giản nghĩa là nó là hậu quả mà chú chó thấy khó chịu khi chúng thực hiện một hành vi xấu. Một ví dụ về hình phạt tích cực: chú chó của bạn đang chơi với một bụi hoa hồng và bị gai đâm vào, điều này gây khó chịu cho nó, sau khi bị chích một vài lần nó rất nhanh chóng học cách tránh chơi với bụi hoa hồng. Bụi hoa hồng không chọc giận con chó, nó chỉ tạo ra một hậu quả khó chịu mà từ đó con chó lựa chọn để tránh xa.
Một con chó phải luôn liên kết được bất kỳ sự khó chịu nào khi thực hiện một hành vi tương ứng chứ không phải là sự tức giận của chủ. Khi một con người tức giận với một chú chó, tất cả những gì họ đang làm là khiến chú chó để tránh người đó và gây ra phản ứng sợ hãi mà không hiểu được hành vi của mình là không đúng.
Tăng cường tiêu cực thường bị nhầm lẫn là hình phạt…
Sự củng cố tiêu cực như đã nêu ở trên không phải là sự trừng phạt, mà là phần thưởng cho một sự thay đổi mong muốn trong hành vi. Một ví dụ về tăng cường tiêu cực: chú chó của bạn đang nằm dưới ánh nắng mặt trời và bắt đầu khó chịu do quá nóng, vì vậy chú di chuyển đến nơi có bóng râm mát hơn và do đó sẽ thoải mái hơn. Chú chó biết rằng sẽ thoải mái hơn khi nằm trong bóng râm. Cách để những chú chó thoát khỏi sự khó chịu là đi vào bóng râm, điều này như thưởng cho nó.
Loại bỏ cảm xúc của 2 trong số các phần phương pháp huấn luyện thưởng-phạt
Một số nhà huấn luyện thích sử dụng những gì thường được gọi là phương pháp đào tạo tích cực, thuần tích cực hoặc không bắt buộc. Điều này có nghĩa là họ đã chọn loại bỏ 2 trong số các 4 phần của phương pháp huấn luyện thưởng phạt. 2 phần mà họ loại bỏ là hình phạt tích cực (P +) và tăng cường tiêu cực (R-). Bằng cách làm này, họ đã loại bỏ các phần giúp các chú chó nhanh chóng học được những hành vi cần tránh. Sự lựa chọn này, theo ý kiến của tôi mang tính cảm xúc hơn là dựa trên bất kỳ lý luận logic hay khoa học nào. Việc từ chối sử dụng 2 phần này trong quá trình huấn luyện của chúng tôi nếu được yêu cầu sẽ không làm gì khác hơn là làm chậm khả năng học hỏi của các chú chó, vì chó không biết phải tránh những hành vi nào. Trong trường hợp phương pháp này có thể hoạt động, quá trình học tập có thể cực kỳ chậm, vì nó đòi hỏi nhiều lần lặp lại trong một thời gian dài để dạy chó. Việc loại bỏ 2 góc phần tư đó cũng khiến chúng ta hầu như không thể chứng minh được việc một con chó đang huấn luyện xung quanh những hành vi sao nhãng mà con chó đó thấy bổ ích hơn hành vi mà chúng ta muốn ở con chó của mình. Điều này được giải thích trong đoạn tiếp theo.
Động lực cạnh tranh
Các huấn luyện viên loại bỏ 2 phần (P + & R-) đó khỏi phương pháp đào tạo của họ có rất ít hiểu biết về các động lực cạnh tranh và do đó cảm thấy vô cùng khó khăn với những gì chúng tôi gọi là “đào tạo chứng minh” về sự sao lãng. Một ví dụ về động lực cạnh tranh là khi một con chó nhận thấy rằng việc lao vào con chó hoặc người khác là động lực mạnh mẽ hơn là nhận được một món quà để trở lại với chủ khi được gọi. Trong khi với việc kiểm chứng, chúng ta có thể hạ thấp động cơ thực hiện hành vi không mong muốn bằng cách áp dụng P + hoặc R- để động cơ làm hài lòng chủ nhân hoặc nhận được sự đãi ngộ sau đó trở thành động lực mạnh mẽ hơn. Vì vậy, trừ khi chúng tôi bao gồm cả 4 phần trong quá trình đào tạo của mình, chúng tôi không có cách nào để ghi đè các động lực cạnh tranh. Như đã đề cập ở trên, nếu chúng ta có thể loại bỏ 2 phần đó khỏi tự nhiên, tất cả sự sống trên hành tinh sẽ ngay lập tức rơi vào hỗn loạn và rất nhanh chóng chấm dứt tồn tại. Làm thế nào động vật biết được những hành vi hoặc tình huống nguy hiểm nào cần tránh?
Hiểu ngưỡng khó chịu
Không bao giờ áp dụng hành vi thù địch đi đôi với hành vi không mong muốn với những cảm xúc tiêu cực như tức giận hoặc thất vọng. Nó chỉ đơn giản được sử dụng để điều kiện một con chó tránh một hành vi không mong muốn hoặc nguy hiểm. Nói cách khác, đó là hành vi gây ra hậu quả khó chịu từ quan điểm của loài chó. Nó giống như một phản ứng máy móc của chủ / huấn luyện viên hơn là một phản ứng cảm xúc.
Dụng cụ & thiết bị huấn luyện chó
Tôi thường được những người nuôi chó hỏi tôi sử dụng thiết bị huấn luyện nào để huấn luyện chó. Thứ nhất, thiết bị cần thiết và thích hợp được quyết định từ hành vi mà chúng tôi đang tìm cách sửa đổi. Dụng cụ tôi nói chung chỉ một một dây xích và đối với hầu hết các chú chó, trang bị duy nhất cần có, ngoài túi đựng thức ăn, đồ chơi và lời khen ngợi để củng cố tích cực các hành vi mong muốn.
Đối với tôi, yếu tố quyết định về việc sử dụng thiết bị nào là dựa trên những gì là thoải mái nhất cho con chó. Dụng cụ mà chúng tôi chọn sử dụng sẽ không gây khó chịu trừ khi có áp lực. Đây là lý do tại sao tôi không sử dụng loại vòng cổ có dây hoặc dây nịt không kéo, vì theo ý kiến của tôi, những loại này áp dụng mức độ không thoải mái liên tục khi chủ của con chó không áp dụng bất kỳ áp lực nào lên dây xích. Nói cách khác, nếu không có áp lực nào thì con chó sẽ không khó chịu vì thiết bị đang được sử dụng.
Ưu tiên số một khi giúp chó và chủ của nó giải quyết các vấn đề về hành vi hoặc sự vâng lời là giúp đạt được kết quả nhanh nhất với ít căng thẳng nhất cho chó và chủ. Sự củng cố tích cực tất nhiên là góc phần tư được sử dụng nhiều nhất, vì nếu không có sự củng cố tích cực, chúng ta không thể có một con chó ‘muốn’ thực hiện một hành vi mong muốn cho chúng ta.
Tăng cường tích cực
Tôi sử dụng thức ăn trong phần lớn quá trình huấn luyện của mình, tuy nhiên, chúng ta cũng nên hiểu rằng chúng ta cần chú chó nghe theo lệnh của ‘chúng ta’ thay vì tạo ra phản ứng cho ăn mỗi khi con chó nghe thấy lệnh / tín hiệu, nhìn thấy một vật cụ thể như vậy như một dây xích, hoặc khi được hướng dẫn / dụ để thực hiện một phản ứng hành vi cụ thể. Tất nhiên, điều này không có nghĩa là chúng ta không nên sử dụng thức ăn khi tập luyện. Trạng thái cảm xúc của chó và hành vi hiện tại mà chúng ta đang đối phó sẽ quyết định việc sử dụng thức ăn có phù hợp hay không. Vấn đề lớn nhất của tôi với việc sử dụng thức ăn làm chất tăng cường chính khi huấn luyện chó đồng hành, đó là thông qua quá trình điều hòa cổ điển (điều chỉnh phản ứng không tự nguyện), mỗi khi chúng ta nói một lệnh chẳng hạn như “ngồi” và ngay lập tức thưởng thức ăn, chúng tôi điều chỉnh phản ứng ăn không tự nguyện ở chó. Nói cách khác, hệ tiêu hóa của chó không tự chủ được kích hoạt bất cứ khi nào nó nghe thấy âm thanh hoặc tín hiệu cụ thể đó. Một khi chúng ta đã tạo ra phản ứng cho ăn không tự nguyện này ở chó, trong một số trường hợp, có thể rất khó để cai sữa cho chó khi chúng ta quyết định không sử dụng thức ăn làm chất tăng cường chính nữa. Tôi cũng cảm thấy trong nhiều trường hợp, khi chúng ta sử dụng thức ăn làm chất tăng cường chính, việc huấn luyện có thể trở nên máy móc hơn rất nhiều và ít tập trung hơn vào việc xây dựng mối liên kết không đổi với con chó của chúng ta trong quá trình huấn luyện. Vì toàn bộ trọng tâm của chó là nhận thức ăn nên người huấn luyện có xu hướng tập trung vào việc phân phát thức ăn hơn là xây dựng mối quan hệ tình cảm quan trọng với chó trong quá trình huấn luyện.
Tôi thích sử dụng lời khen và năng lượng cảm xúc khi củng cố hoặc khen thưởng một hành vi mong muốn. Những chú chó rất hòa hợp với năng lượng mà chúng ta phóng ra nên chúng ta có thể sử dụng điều này để làm lợi thế của mình. Theo tôi, bằng cách sử dụng lời khen / tình cảm để củng cố một hành vi, trong hầu hết các trường hợp, chúng tôi giúp phát triển mối quan hệ tình cảm bền chặt hơn với chú chó của chúng ta trong quá trình huấn luyện.
Tôi nhận ra rằng rất nhiều huấn luyện viên (thậm chí là huấn luyện viên cân bằng) thích sử dụng thực phẩm như một chất tăng cường chính, đặc biệt là kể từ khi huấn luyện clicker đã trở nên quá phổ biến. Tất nhiên đây là một lựa chọn cá nhân, và như tôi đã nói trước đây, đôi khi tôi sử dụng thức ăn nếu tôi cho rằng đó là cách tốt nhất để thúc đẩy một con chó cụ thể. Tuy nhiên, mục đích của tôi khi huấn luyện chó đồng hành và duy trì kỷ luật là điều hòa trạng thái tâm trí bình tĩnh ở chó chứ không phải để chó bị kích động quá mức vì phản ứng cho ăn đã được kích hoạt bởi lệnh hoặc một tình huống cụ thể.
Năng lượng / Ngôn ngữ cơ thể
Chúng ta cũng cần hiểu rằng chó rất hòa hợp với trạng thái cảm xúc của chúng ta (và do đó là ngôn ngữ cơ thể của chúng ta) và chúng ta cần nhận thức được cách thức và ngôn ngữ cơ thể có thể có ảnh hưởng lớn đến mối quan hệ của chúng ta với chó. Sửa đổi hành vi của chó không bao giờ chỉ là huấn luyện chó. Chúng ta nên có một cách tiếp cận tổng thể, có nghĩa là hiểu mối quan hệ của chó / chủ và môi trường của chó. Trong nhiều trường hợp, việc sửa đổi hành vi có thể đơn giản như nhận thức được trạng thái cảm xúc của chính chúng ta và ngôn ngữ cơ thể mà chúng ta đang thể hiện mà con chó đang tiếp xúc. Bằng cách thay đổi trạng thái hiện tại của chính mình, trong nhiều trường hợp, chúng ta có thể ảnh hưởng đến trạng thái cảm xúc hiện tại của chó và do đó phản ứng hành vi.